Otizm, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu veya Davranış bozuklukları için kişiler bilinçlendi ve başvurular eskiye göre artıyor mu? Yoksa beyin gelişimi olumsuz çevresel şartlardan etkilenerek nöropsikiyatrik sorunların artışına mı sebep oluyor?
Kurşun, civa, tarım ve bahçe bakımında kullanılan pestisitler, kişisel bakım ürünleri, plastik imalat ve kozmetikte kullanılan polibromin difenil eter, kömür ve odun yakıtlarının yarattığı hava kirliliği beyin gelişimi üzerine büyük tehdit oluşturmaktadır. Yıılarca elektrik ekipmanlarında ve dönüştürücülerde kullanılmış Poliklorinli bifenil maddesinin 1970’lerde üretimi yasaklanmış olmasına rağmen çevrede onlarca yıl kalabilmesi ile gelecek nesillerin sağlığını etkileyeceğini aklınıza getirir miydiniz?
Beyin gelişimi hamilelik sürecinde başlar ve özellikle hamilleliğin son 3 ayında hızlanarak, çocukluk döneminden yetişkinliğin erken evrelerine kadar süregelir. Ancak unutmayalım ki en büyük gelişim doğum öncesi dönemdir. Bu dönemde beyin hücreleri göç eder, olgunlaşır ve farklılaşmaya başlar. Bu dönemdeki büyük etkiler (annenin geçirdiği enfeksiyonlar, plasentanın beslenmesini bozan durumlar, maruz kalınan kimyasal maddeler) maalesef kalıcı hasarlara neden olabilir.
Kullanımı Gündelik Hayatta Çok Olan Beyine Zararlı Kimyasallar Nelerdir?
1)Kurşun (Kurşun’un en önemli tüketim alanı akü imalatıdır. Yeraltı haberleşme kablolarının kurşunla izolasyonu diğer önemli tüketim alanı olarak göze çarpar. Kurşun radyasyonu en az geçiren metal olması nedeniyle bu ışınlardan korunmada renkli televizyon tüplerinin yapımında da kullanılmaktadır)
2) Civa (Termometre, barometre, vakum tulumbaları, cıva buharlı ve flüoresan lambalar ve redresörlerde kullanılır. Ayrıca aynaların sırlanmasında, altın ve gümüş üretiminde, tıpta tedavi maddesi olarak cıvadan faydalanılır. Cıva ayrıca, bazı elektrik devre anahtarlarında kullanılır),
3) Tarımda ilaçlama ve haşere kontrolünde kullanılan organofosfatlı pestisitler,
4) Plastiklerin esnekliğini artıran fitalatlar,
5) Polibromin difenileterin kullanıldığı gıda ve içecek ambalajları, yapıştırıcılar, oyuncaklar, kırtasiye malzemeleri ve diğer tüketim ürünleri, boyalar, mürekkepler ve fiberler polimerik özellik gösteren malzemelerden bazılarıdır.
6) Polisiklik aromatik hidrokarbonlu (sigara, egzos dumanı ve hava kirliliği) havanın solunması…sebeplerden bazıları olarak sayılabilir.
Troid hormonları da beyin hücrelerinin bölünmesi, göçü ve hücrelerin üstünü çevreleyen myelinasyon ile hücre farklılaşmasında görev alırlar. Ayrıca genlerin düzenlenmesinde de rol alırlar. Fitalatların hormonlar üzerine etkileri olduğu saptanmıştır. Ayrıca Steroid hormonlarını da etkilediği ve çalışmalarda da; dikkat eksikliği, düşük zeka seviyesi ve davranış problemlerine sebep olabileceği bulunmuştur.
Maalesef tüketim artışının pompalandığı günümüzde, çocuk doğurmak ve büyütmek isteyen kişilerin kendi önlemlerini ellerinden geldiğince almaları; en azından hava kirliliğinden uzak durmaları, sebze ve meyveleri sirkeli limonlu suyla arındırmaları ve mümkün olduğunca doğal ürünler kullanmalarını ve hamile kadınların kloraklı temizlik ürünlerinden uzak durmalarını öneririm…
Uzm. Dr. Nuşin Bilgin
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi
